• صندوق سرمایه‌گذاری فیروزه موفقیت

کافی است که « رانت خودرو » را در گوگل جستجو کنید و به اخبار جالبی در خصوص رانت چند ده یا حتی صد هزار میلیارد تومانی در صنعت خودرو طی سال‌های گذشته می‌رسید. این رانت از محل اختلاف قیمت فروش کارخانه و قیمت بازار حاصل می‌شد.

در همین اخبار اگر کمی با دقت بیشتری جستجو کنید مشاهده خواهید کرد که حتی در دوره‌ای برخی از مدیران صنعت خودرو به اتهام چنین رانت‌هایی راهی دادگاه شده‌اند. حالا یک بار دیگر به جستجوی قیمت خودرو در سال ۹۶ و مقایسه آن با سطوح کنونی قیمت خودرو بپردازید.

احتمالا مشاهده می‌کنید که اگر قیمت خودرو از سال ۹۶ تاکنون، به عنوان سالی که اقتصاد کشور تحریم نبود و در عین حال مشکلات ارزی کنونی وجود نداشت، اگر بیشتر از دلار رشد نداشته کمتر نبوده است؛ پس قیمت‌گذاری دستوری اثری در کنترل قیمت نداشته است.

حالا نگاهی هم به صورت‌های مالی ایران خودرو و سایپا در سامانه کدال داشته باشید مجموع زیان انباشته این دو خودروساز در پایان نیمه نخست سال ۱۴۰۱ به بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. تمام موارد را در کنار اعتراض به حق مردم نسبت به کیفیت پایین خودروهای تولید داخل با توجه به قیمت پرداختی در مقایسه با خودرو در سایر کشورها بگذارید.

با تمام موارد بالا اگر کسی همچنان از سیاست پیشین قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو حمایت می‌کند نمی‌توان به نیت وی شک نکرد. مگر می‌شود تمام موارد بالا وجود داشته باشد اما همچنان عده‌ای از سر دلسوزی اصرار بر ادامه رویه پیشین داشته باشند.

شاید بهتر است با هم بخوانیم:

• فروش ۴۰۸۰ خودرو در بورس کالا/ اقدامات حمایتی دولت از سهامداران ادامه دارد
• آبان، ماه طلایی فروش خودرو در بورس کالا

در شرایطی که صنعت خودرو کشور ورشکسته است و حتی نمادهای خودرویی مانند پارس‌خودرو که اتفاقا از خوش‌نامان این صنعت محسوب می‌شدند از بورس تهران اخراج شده است، عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان بازاری شفاف و با هدف حذف قیمت‌گذاری دستوری آغاز شده است.

یک‌هزار دستگاه خودرو پژو ۲۰۷ با رقابت بیش از ۸۰ درصدی در بورس کالا فروخته شد. حالا همه پرسش این‌جاست که آیا پایان قیمت‌گذاری دستوری با آن همه مصیبت را شاهد خواهیم بود. در نتیجه آیا رانتی (اختلاف قیمت کارخانه و بازار)‌ که به دلالان می‌رسید و عامل فساد سنگین در این صنعت شده بود به خودروسازان بازمی‌گردد که نجات پیدا کنند.

بر اساس صورت‌های مالی ایران خودرو در سال گذشته نزدیک ۷۹ هزار دستگاه خودرو پژو ۲۰۷ تولید شده است. اگر بنا بود ایران خودرو با عرضه در بورس کالا و نه قیمت دستوری، تنها همین خودرو را به فروش برساند و به ازای هر خودرو، ۱۴۰ میلیون تومان بیش‌تر به ایران خودرو به جای دلالان می‌رسید، کل زیان ایران خودرو در سال گذشته پوشش داده می‌شد؛ در عرضه این هفته، پژو ۲۰۷ با اختلاف حدود ۱۷۰ میلیون تومانی نسبت به قیمت پایه در بورس کالا رقابت شد. در نیمه اول سال نیز فروش با قیمت بالاتر می‌توانست حتی بزرگترین خودروساز کشور را به سود چند هزار میلیارد تومانی برساند.

طبیعی است اگر خودروهای تولیدی ایران خودرو در بورس کالا عرضه می‌شد این شرکت می‌توانست به سرعت به سمت کاهش زیان انباشته حرکت کند. عرضه‌ کل خودرو تولیدی در بورس کالا با حذف سود دلالی می‌تواند به تقویت قوای صنعت خودرو منجر شود. در این میان نمی‌توان انتظار داشت با رشد قیمت دلار، قیمت خودرو افزایش پیدا نکند و بنا نیست بورس کالا معجزه کند و مانع افزایش سطح عمومی قیمت‌ها (تورم) باشد.

با این حال یک شرکت سودده به جای زیان انباشته‌های سنگین کنونی می‌تواند با سرمایه‌گذاری‌ در تلاش برای کاهش بهای تمام‌شده یا تولید خودروهای با کیفیت بالاتر باشد. طبیعتا تجمیع زیان انباشته شرکت‌ها در نهایت این واحدهای تولیدی را به زالویی برای اقتصاد کشور تبدیل می‌کند. تفاوت رویکرد عرضه در بازار شفاف مثل بورس کالا به جای ایجاد رانت و فساد با قیمت‌گذاری دستوری بسیار زیاد است.